ZORGWIJZER 100: van 40 tot 50 jaar

"Na een babbel met Anja kan ik verder"

December 2021

Natascha (42) werd in 2018 opgenomen in Psychiatrisch Centrum Sint-Amandus in Beernem, omdat ze kampte met een depressie en een alcoholverslaving. Dankzij haar individuele begeleidster Anja (52) kreeg ze haar leven stilaan weer op de rails.

In een van de lokalen van De Oever, de verslavingsafdeling van PC Sint-Amandus, arriveren Anja en Natascha samen voor het interview, twee kopjes koffie in de hand. Beide vrouwen zien er piekfijn uit: een mooi uitgezochte outfit, perfect kapsel en subtiele make-up. Alsof het twee vriendinnen zijn die op het punt staan te gaan winkelen in de stad. “We zien er allebei graag goed uit, wat zeker mee voor de klik heeft gezorgd”, glimlacht Anja. “We praten vaak over ernstige problemen, maar geven ook graag eens een complimentje, of een tip over kapsel of kledij.” Natascha glundert. “We zijn ook altijd eerlijk tegen elkaar. Een tijdje geleden was ik flink wat kilo’s bijgekomen, waardoor ik me niet meer goed in mijn vel voelde. Anja voelde dat meteen aan, en durfde me daarop ook aan te spreken. Toen ik een snoepreep at, vroeg ze me rechtuit of dat de beste keuze was. Ik was daar eerst wat ondersteboven van. Maar het stemde me tot nadenken: ik besloot gezonder te eten en ben nadien acht kilo vermagerd.” Ook andersom zegt Natascha waar het op staat.“ Anja had op een bepaald moment een nieuw kapsel, met lichte highlights. Ik ben zelf kapster, dus ik heb daar oog voor. En ik vond ze eigenlijk te licht. Dat heb ik haar dus ook gezegd.” Anja glimlacht. “En dat apprecieer ik zeker.”

Meteen een klik

Nu straalt Natascha veel zelfvertrouwen uit. Maar drie jaar geleden, toen ze hier voor het eerst werd opgenomen, was dat anders. “Ik was echt een wrak. Eigenlijk kampte ik mijn hele leven al met faalangst en onzekerheid, maar toen ik op mijn 25e borstkanker kreeg, is mijn zelfbeeld helemaal gekelderd. Ik heb toen geen psychologische begeleiding gekregen, maar probeerde alles zelf te verwerken. Op moeilijke momenten begon ik naar alcohol te grijpen, waardoor ik daar uiteindelijk afhankelijk van werd. Ik zakte steeds dieper weg in een depressie, tot ik me uiteindelijk liet opnemen. Eerst in een ander ziekenhuis, maar daar lag de focus op intensieve groepstherapie. Dat lag me niet, ik begon me alleen slechter te voelen. Toen mijn huisarts voorstelde om naar dit centrum te komen, heb ik dat geprobeerd. En het werd mijn redding. Hier had ik voor het eerst het gevoel dat er naar mij als mens werd gekeken. Mocht hier de Natascha uit 2018 zitten, je zou haar niet herkennen. Ik durf echt te zeggen dat ik een metamorfose heb doorgemaakt. Zonder Anja zou dat nooit gelukt zijn.”

“Ik ben geen vriendin van Natascha, maar een heel betrokken en empathische begeleider”

Natascha had eerst een andere individuele begeleider. Maar toen ze Anja ontmoette tijdens een sessie kooktherapie, voelde ze meteen een klik. “We praatten wat met elkaar, en ik begon me steeds meer open te stellen. Bij Anja groeide het vertrouwen heel snel. Ik had hier nog tegen niemand durven vertellen over mijn borstkanker en het feit dat ik enorm worstelde met mijn eigen lichaam. Maar bij haar kwam dat er allemaal uit.” Na een tijdje werd Anja de nieuwe individuele begeleider van Natascha. Sindsdien hebben ze elke week twee gesprekken, soms zelfs vaker. “Ik probeer vooral heel goed te luisteren, op een empathische manier”, vertelt Anja. “Het is belangrijk om niet meteen met oplossingen op de proppen te komen, maar samen op zoek te gaan naar wat Natascha nodig heeft. We zijn aan de slag gegaan met elk aspect van haar persoonlijkheid, op een bekrachtigende manier. Soms moest ik eens streng of confronterend zijn, als Natascha bijvoorbeeld dreigde te hervallen. Maar ze heeft doorheen de jaren enorme stappen vooruit gezet, vooral op het vlak van zelfwaarde.”

100% mezelf

Na een residentiële opname ging Natascha over tot dagtherapie. En in 2019 zette ze een grote stap: ze ging opnieuw studeren. “Ik vind kapster een fantastisch beroep, maar al van jongs af aan twijfelde ik eraan om schoonheidsspecialist te worden. Toen ik 40 werd, besloot ik ervoor te gaan. Dat ging aanvankelijk heel goed, maar daarna begon mijn zelfbeeld toch weer te wankelen. Ik onderging opnieuw een borstreconstructie - de derde al - en die liep weer verkeerd. Er werd lichaamseigen weefsel gebruikt, maar dat werd afgestoten. Dat kwam als een hele zware klap. En toen moest het land op slot wegens corona, waardoor alle lessen online doorgingen. Ik zat veel alleen thuis en ben toen hervallen in mijn alcoholverslaving.” Gelukkig had Natascha nog wekelijkse nazorgsessies met Anja. “Ik voelde snel dat het niet goed ging en het leek me de beste keuze om Natascha opnieuw op te nemen”, blikt ze terug. “Een verslaving, dat is iets waarvoor je de rest van je leven alert moet blijven. Natascha kende de valkuilen, we hadden daar heel hard aan gewerkt. Maar op dat moment had ze zichzelf niet meer onder controle.” Niet iedereen in het team was even overtuigd van zo’n nieuwe opname, maar Anja heeft toen hard voor haar patiënt gepleit. “Ik kende het parcours van Natascha en wist hoeveel ze al had bereikt. Ik had er het volste vertrouwen in dat ze opnieuw hard zou werken aan zichzelf, want ik ken weinig mensen met zoveel doorzettingsvermogen. En doordat we zo snel hebben ingegrepen, is Natascha zeer snel weer op de rails geraakt. Ze heeft haar studie hervat en is in juni afgestudeerd. Dat maakt me ongelofelijk trots.”

Op dit moment is Natascha op zoek naar werk, in het kader van progressieve tewerkstelling. Ze volgt momenteel een nazorgtraject. “Ik wil beginnen met 15 uur per week, zodat ik langzaam weer aan dat werkritme kan wennen. Het liefst in een zaak waar ik als kapster én schoonheidsspecialist kan werken. Lekker doorwerken en tegelijk het zen-gevoel nastreven: dat lijkt me een perfecte combinatie. Maar ik ben heel blij dat ik nog steeds hier in PC Sint-Amandus terechtkan. In de buitenwereld kan ik nooit honderd procent mezelf zijn. Ik heb het gevoel dat ik me anders moet gedragen om in de maatschappij te passen, maar hier voel ik warmte en rust. Er zijn geen vooroordelen, je hoeft je niet anders voor te doen dan je bent. De mensen hier - en zeker Anja - betekenen zoveel voor mij. Ze voelen als familie.” Anja glimlacht. “Dat is heel mooi om te horen, maar zelf blijf ik natuurlijk een zorgprofessional. Ik ben geen vriendin van Natascha, maar een heel betrokken en empathische begeleider. Wij babbelen en lachen veel, maar ik praat bijvoorbeeld niet veel over mijn familie. Die grens bewaak ik wel. Het gaat niet over mij, maar over Natascha. Die prioriteit mag je als hulpverlener nooit uit het oog verliezen.”

Duwtje in de rug

Binnenkort wordt Natascha opnieuw geopereerd, voor een vierde borstreconstructie. “Daar ben ik nu al onzeker over. Intussen heb ik me min of meer verzoend met mijn eigen lichaam, maar als vrouw vind ik het ook heel belangrijk om twee mooie borsten te hebben. Maar wat als het opnieuw misloopt? Dat blijft mijn grootste kwetsbaarheid.” Anja knikt. “Vorige keer heeft ze dat allemaal in haar eentje moeten verwerken, maar dat gaan we niet opnieuw doen. We bekijken nu al of een tijdelijke opname mogelijk is, zodat we haar ten volle kunnen ondersteunen. We willen echt zorg dragen voor Natascha.”

“Weet je wat Anja heel goed kan? Me wijzen op de zaken die wél goed gaan”

De angst om te hervallen zal altijd blijven, geeft Natascha toe. “Het blijft moeilijk om te aanvaarden, maar dat alcoholprobleem zal altijd een deel van mijn leven blijven. Al ben ik enorm gegroeid. Er zijn veel moeilijke situaties waarbij ik vroeger naar de fles zou hebben gegrepen, terwijl ik nu zonder kan. Maar ik weet ook dat ik voor de rest van mijn dagen nazorg nodig zal hebben. Zolang het kan, blijf ik wekelijks op gesprek komen bij Anja. Om over de goede en slechte momenten te praten en mezelf niet te verliezen. Weet je wat Anja heel goed kan? Me wijzen op de zaken die wél goed gaan. Als er verschillende dingen tegelijk mislopen, dan zie ik door de bomen het bos niet meer. Zij toont me welke stapjes ik kan nemen, om weer op het pad te komen.” “Ik probeer haar vooral in haar eigen kracht te zetten”, legt Anja uit. “Zij moet het zelf doen, maar ik tracht haar geregeld een duwtje in de rug te geven. Al heb ik het volste vertrouwen in de toekomst. Ze wil in januari starten met een zelfstandige activiteit, als schoonheidsspecialiste en kapster. En ze heeft een nieuwe woonst gevonden. Natascha is iemand die leert uit haar moeilijke momenten en er volledig voor gaat.”

Natascha glundert. “Nu kan ik ook zeggen dat ik trots ben op mezelf, ja. Ik heb veel tegenslagen gekend, waaronder een moeilijke scheiding, maar toch probeer ik altijd weer verder te gaan. Voor mezelf, maar zeker ook voor mijn dochter van tien, Axelle. Voor haar is het ook niet gemakkelijk geweest. Ik zie haar heel graag en ook voor haar wil ik mijn leven op de rails houden. Dankzij de steun van Anja begint dat nu echt te lukken, en daar ben ik haar heel dankbaar voor.” 

Anja over Natascha

“Ze is een echte doorzetter, met veel kwaliteiten en ambitie. Natascha doet niets liever dan lachen en grapjes uithalen. Maar ze is in de eerste plaats een zorgzame en liefhebbende mama.”

Natascha over Anja

“Anja is een topvrouw. Hoe diep ik ook in de put zit, zij kan me er altijd weer uit trekken. Ze is lief, sociaal, loyaal, behulpzaam. Maar ze staat ook op haar strepen. Anja is streng, maar rechtvaardig.”

TEKST: STEFANIE VAN DEN BROECK • BEELD: KAROLY EFFENBERGER