Ethisch advies 21. Morele Stress in de Zorg
Ethisch advies van 19 februari 2019
Duiding: Deze tekst werd geschreven in de filosofie van het actief pluralisme en heeft als adviestekst geen specifiek overwegende levensbeschouwelijke kleur. Inhoud en grondprincipes zijn duurzaam geldend.
Een job in de zorg is een waardevolle job, waarvoor de meeste mensen doelbewust kiezen. Uit motivatie, uit idealisme, uit persoonlijk engagement en met ethische gedrevenheid. Toch stellen we vast dat zo’n job ook morele stress met zich kan meebrengen: een langdurige stress met gevoelens van frustratie of onmacht omdat de hulpverlener de zorgopdracht niet naar behoren lijkt te kunnen uitvoeren.
Morele stress is het wrange gevoel dat we ervaren wanneer betrokken en bezielde hulpverlening onder druk komt te staan door allerlei factoren. De zorg verloopt niet zoals het eigenlijk zou moeten en zoals we het zouden willen, maar we lijken daaraan weinig te kunnen veranderen… In zulke gevallen kunnen de betrokken hulpverleners, patiënten, bewoners, cliënten en hun naasten zich machteloos voelen. We zitten in de knel. Hoe kunnen we daaruit geraken?
De Commissie voor Ethiek van Zorgnet-Icuro werkte hierover een ethisch advies uit. Wat houdt morele stress precies in? Wat zijn de oorzaken, kenmerken en gevolgen ervan? Wat is de ethische kern van de zorg? Hoe kunnen we die beschrijven, zodat we het fenomeen van morele stress beter kunnen begrijpen? Hoe kunnen we komen tot positieve en constructieve manieren om het hoofd te bieden aan morele stress? Hoe kunnen ethische uitdagingen een voedingsbodem zijn voor persoonlijke en professionele groei, voor groter zelfbewustzijn en meer morele veerkracht in de zorg? Door welke concrete oriëntaties laten we ons daarin best leiden?
Het resultaat van die reflectie vind je in dit advies dat na grondige besprekingen werd goedgekeurd door de Raad van Bestuur op 19 februari 2019.
Zorgnet-Icuro hoopt hiermee bij te dragen tot verdere reflectie over de specifieke ethische kenmerken van morele stress en morele veerkracht, zodat het een vertaling kan krijgen in herkenbare en werkbare vormen van omgaan met morele stress in de dagelijkse zorgpraktijk.