Nieuw ethisch advies Zorgnet-Icuro helpt (woon)zorgvoorzieningen seksualiteit bij ouderen bespreekbaar maken
De vergrijzing brengt heel wat nieuwe uitdagingen met zich mee. Niet alleen blijft het aantal ouderen met zware zorgbehoefte in de zorgvoorzieningen stijgen, ook is er daarbij een sterke toename van het aantal personen met dementie. Zorgvoorzieningen komen daarbij voor een aantal belangrijke ethische overwegingen te staan.
Een fenomeen waarnaar tot nu toe weinig aandacht ging, betreft de zorg voor de intimiteits- en seksualiteitsbeleving van de ouderen, ook van zij die dementie hebben. Nochtans is dat een onderwerp van zorg voor veel directieleden van zorgvoorzieningen, hulpverleners en familieleden, en niet minder voor de ouderen zelf. De grens tussen toelaatbaar seksueel gedrag en seksueel misbruik lijkt soms erg dun te zijn, vooral wanneer het om personen met dementie gaat.
Om deze onwennigheid over deze thematiek mee weg te werken, heeft de Commissie voor Ethiek van Zorgnet-Icuro een ethisch advies opgemaakt. Het vertaalt de wetenschappelijke inzichten uit het doctoraat van Lieslot Mahieu (KU Leuven) over dit thema naar bruikbare adviezen voor zorgmedewerkers.
Wegwerken van clichés en taboes
Over ouderen bestaan nogal wat clichébeelden: soms worden ze beschouwd als aseksuele individuen, dan weer als vitale superhelden op leeftijd die alles aankunnen mits wat hulpmiddelen. Dit advies gooit deze clichébeelden overboord en vertrekt vanuit een realistisch mensbeeld. Het basisidee is dat lichamelijkheid niet stopt op een zekere leeftijd. Oud zijn betekent niet dat je plots een geïsoleerd individu bent, dat afgeschermd moet worden van elk risico om gekwetst te worden in (nieuwe) relaties. Vanuit dat mensbeeld wordt in het ethisch advies op drie niveaus een aanzet gegeven om goed om te gaan met intimiteit en seksualiteit in de ouderenzorg. In de eerste plaats is het belangrijk dat de zorgmedewerkers vertrekken vanuit de behoeften van de oudere zelf en niet vanuit hun eigen reactie. Het tweede niveau is het relationele: het is belangrijk dat de medewerkers voldoende rekening houden met de mogelijke reacties van familie en naasten, en het gedrag van de oudere aan hen trachten uit te leggen. Op een derde niveau is het aan de voorzieningen zelf om ervoor te waken dat de ouderen kunnen rekenen op voldoende privacy en de nodige vorming voorzien voor hun medewerkers om op een discrete en gepaste manier met deze complexe situaties om te gaan.
Meer weten?