Start waakzaamheidsfase Vlaams Warmteactieplan: bereid je nu al voor op warmteperiodes!

Zoals elk jaar op 15 mei start vandaag de waakzaamheidsfase van het Vlaams Warmteactieplan. Tijdens deze waakzaamheidsfase volgt het Departement Zorg tot en met 30 september dagelijks de voorspelde maximumtemperaturen en de gemeten ozonconcentraties op. Op die manier kunnen organisaties die werken met kwetsbare groepen zich tijdig voorbereiden voor een komende warmteperiode. Lokale besturen, thuiszorgdiensten, ouderenzorgvoorzieningen, kinderopvanginitiatieven, scholen en jeugdverenigingen die werken met kwetsbare groepen ontvangen vandaag een nieuwsbrief met een oproep om nu al te starten met hun voorbereidingen op het nieuwe zomerseizoen en mogelijke warmteperiodes.

Hoge temperaturen hebben lichamelijke en mentale gevolgen voor de mens en leiden tot bijkomende ziektelast en extra sterfgevallen, zeker bij kwetsbare groepen. De klimaatverandering zal deze effecten enkel maar versterken. Door een toename van het aantal dagen met overmatige hitte en daarbij horende warmere nachten kan het lichaam minder goed recupereren. Daarom vragen warmteperiodes de nodige aandacht en voorbereiding. De gezondheidsimpact van klimaatverandering kan potentieel ernstig zijn, de impact van hitte is één van de eerste factoren van klimaatverandering waarbij die impact zichtbaar wordt. De opvolging hiervan, met inzet van bijhorende maatregelen, is een onderdeel van het klimaatgezondheidsplan.

Hitte-impacttool

Een recente studie, uitgevoerd door de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) en de Universiteit Hasselt (UHasselt), berekende dat er in de periode 2000-2019 gemiddeld ongeveer 461 mensen per jaar extra overleden zijn door hitte. Rekening houdend met vergrijzing, aangroei van de bevolking en de verstedelijking zal het aantal extra overlijdens door hitte, bij een sterk veranderd klimaat, kunnen verzesvoudigen. Deze cijfers werden berekend tot op gemeenteniveau en ontsloten in de hitte-impacttool. Lokale besturen kunnen in deze tool de impact op hun eigen grondgebied bekijken.  

Nog enkele resultaten uit de studie:

• Oudere leeftijdsgroepen (85-plussers en 65 tot 84-jarigen) in Vlaanderen hebben meer risico op sterfte omwille van hoge temperaturen
• Vrouwen hebben ook een iets hoger risico om te overlijden door hitte dan mannen.
• Het effect van hitte op sterfte kan tot meerdere dagen na blootstelling worden waargenomen. Zo duurt het effect van hitte langst bij 85-plussers, gevolgd door 65-84-jarigen, en heeft het de kortste impact op de jongste leeftijdsgroep.

Hittekwetsbaarheidskaart

In het opmaken van een lokaal beleid rond hitte is het dan ook belangrijk om een goed zicht te hebben op de kwetsbare groepen. De hittekwetsbaarheidskaart werd ontwikkeld om een lokale analyse te maken van de meest kwetsbare locaties waar zowel de blootstelling aan hitte hoog is in combinatie met verhoogde kwetsbaarheid voor hitte (hogere leeftijd, meer mensen in sociale kwetsbaarheid…). Deze hittekwetsbaarheidskaart kreeg onlangs een update en wordt nu ook online gepubliceerd. 

De medisch milieukundigen van de Vlaamse Logo’s kunnen lokale besturen helpen bij het interpreteren en toepassen van deze lokale informatie om lokale preventieve acties op te zetten en te onderbouwen. Vanaf 1 juni zal ook een filmpje online staan over het praktische gebruik van de hitte-impacttool en de hittekwetsbaarheidskaart.